سندروم تونل کارپ یا کارپال (نشانگان مجرای مچ دستی) شرایطی است که سبب درد و بی حسی در انگشتان و دستان و گاه بازوها می شود. این عارضه زمانی رخ می دهد که عصبی به نام عصب میانی (مِدیَن) در مچ، دچار گیرافتادگی شده و یا فشرده شود.
عصب میانی از مجرایی در مچ که توسط استخوان های مچ و لیگامان شکل می گیرد می گذرد. متخصصان به طور دقیق نمی دانند که گیرافتادن عصب چگونه می تواند اتفاق بیفتد اما گمان می کنند زمانی رخ می دهد که:
- تاندون هایی که از همان مجرا می گذرند متورم شوند.
- بافت های اطراف تاندون ها سفت شوند.
- افراد دست هایشان را در حالتی نگه دارند که مجرا کوچک تر شود.
- افراد دست هایشان را برای انجام کارهایی که نیازمند حرکات تکراری و یا پرقدرت هستند به کار ببرند.
عصب میانی پیام هایی را درباره حس کردن به مغز انتقال می دهد و برای این کار از قسمت های زیر در دست، داده جمع آوری می کند:
- انگشت شست
- انگشت اشاره
- انگشت میانی
- بخش هایی از انگشت حلقه
- بخش های نزدیک تر کف دست به شست
زنان با احتمال بیشتری به سندروم تونل کارپال مبتلا می شوند. داشتن اضافه وزن احتمالاً خطر این سندروم را بالا می برد. شرایط دیگری که ریسک ابتلای به این عارضه را بالا می برند شامل بارداری، دیابت و آرتریت روماتوئید می باشد.
نشانه های سندروم تونل کارپال
علائم شامل درد و گزگز در انگشت های شست، اشاره، میانی و حلقه (همه انگشت ها به جز انگشت کوچک) است. علائم معمولاً شب ها شدیدتر بوده و ممکن است از خواب بیدارتان کند. اغلب علائم هر دو دست را تحت تأثیر قرار می دهند اما ممکن است در یکی شدیدتر از دیگری باشد.
در برخی موارد، درد و گزگز کردن می تواند به تمام دست و یا حتی بالای مچ و تا ساعد و در موارد نادر، تا پشت آرنج و شانه نیز پیش رود. علائم همچنین می توانند زمان انجام کارهای نیازمند خم کردن مچ یا بالابردن بازوها شروع شوند.
برخی فعالیت ها می توانند آغازگر علائم در افراد مبتلا باشند اما در حقیقت علت ایجاد این وضعیت نیستند؛ مانند:
- رانندگی
- خواندن کتاب
- تایپ کردن
- نگه داشتن تلفن
در بسیاری افراد علائم موقتی هستند اما برخی دیگر همیشه علائم را دارند که در نهایت می تواند منجر به آن شود که فرد در حرکت دادن انگشتان و یا کنترلِ گرفتن اجسام مشکل داشته باشد.
تشخیص
تست های الکتریکی می توانند نشان دهند که آیا به سندروم تونل کارپال مبتلا هستید یا خیر. البته همیشه این آزمون ها ضروری نیستند.
پزشک احتمالاً با معاینه و بررسی علائم و نشانه ها در شما می تواند بگوید این سندروم را دارید یا خیر. در طول معاینه ممکن است روی مچ شما ضربه زده یا فشار وارد کند و یا از شما بخواهد دست خود را در حالاتی نگه دارید که معمولاً علائم را تشدید می کنند.
تست های الکتریکی می توانند وجود سندروم تونل کارپال را اثبات کنند. پزشکان اغلب این تست ها را برای افرادی تجویز می کنند که برای درمان نیاز به جراحی دارند.
این تست ها عبارتند از:
- مطالعه هدایت عصبی
- الکترومیوگرافی
درمان
درمان ها اغلب ترکیبی بوده و شامل موارد زیر می شوند:
- اسفاده از اسپلیت مچ دست:
برخی افراد با بستن مچ بند یا آتل در شب که باعث می شود دست در یک پوزیشن طبیعی قرار گیرد احساس بهتری دارند. حالت طبیعی به صورتی است که مچ به سمت جلو یا عقب خم نشده و انگشتان به طور طبیعی به سمت کف دست انحنا داشته باشند.
- مصرف قرص یا تزریق استروئید ها:
داروهای استروئیدی گروهی از داروها هستند که برای کنترل التهاب و تورم به کار می روند. گاهی برای درمان سندروم تونل کارپال، پزشکان کورتون ها را داخل مجرای کارپال تزریق می کنند. افرادی که نمی خواهند تزریق انجام دهند می توانند به جای آن قرص مصرف کنند؛ اما اثربخشی قرص ها کمتر از فرم تزریقی است.
- سایر درمان های فیزیکی:
شواهد اندکی وجود دارد که یوگا یا موبیلزیشن (انجام حرکات داخل مفصلی به صورت جز به جز) برای حرکت دادن استخوان های کارپال ممکن است به برخی افراد مبتلا کمک کند. برای این منظور، فیزیوتراپیست یا کاردمان دست یا مچ شما را در جهاتی خاص حرکت می دهد تا استخوان های درون مچ حرکت کنند.
- جراحی:
پزشکان عمل جراحی را برای افراد دچار آسیب عصبی شدید یا پیش رونده که سبب بروز علائم سندروم تونل کارپ می شود پیشنهاد می کنند. طی جراحی سندروم تونل کارپال لیگامانی که در طول مچ برای شکل دهی مجرا کشیده شده است برش داده می شود.
زنانی که در طول بارداری دچار این سندروم می شوند اغلب نیاز به جراحی ندارند و با تولد نوزاد علائم به مرور بهبود می یابد.
آیا این سندروم قابل پیش گیری است؟
روشن نیست که راهی برای پیشگیری از این سندروم وجود دارد یا خیر. مردم اغلب فکر می کنند این شرایط به این دلیل رخ می دهد که از رایانه زیاد استفاده می کنند؛ اما مطالعات نشان داده است که استفاده از کامپیوتر با ایجاد سندروم تونل کارپ مرتبط نیست.
Reference: