عفونت مجاری ادراری

عفونت مجاری ادراری شامل عفونت در هر قسمتی از سیستم ادراری – کلیه ها ، میزنای ها ، مثانه و میزراه – می باشد. اغلب عفونت ها مجاری تحتانی ادراری ( مثانه و میزراه) را درگیر می کنند.

زنان با احتمال بیشتری به نسبت به مردان به عفونت مجاری ادراری مبتلا می شوند. عفونتی که تنها محدود به مثانه است می تواند دردناک و آزاردهنده باشد. با این حال اگر عفونت به کلیه ها سرایت کند می تواند عواقب جدی به دنبال داشته باشد.

پزشکان اغلب عفونت مجاری ادراری را با تجویز آنتی بیوتیک ها درمان می کنند. اما می توانید با انجام اقداماتی شانس ابتلا به این عفونت را در وهله اول کاهش دهید.

علائم

عفونت های مجاری ادراری ممکن است بدون علامت باشند اما در صورت بروز، علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• احساس شدید و مداوم نیاز به دفع ادرار
• سوزش ادراری
• تخلیه متناوب مقادیر اندک ادرار
• ادرار با ظاهر ابری
• ادرار به رنگ قرمز ، صورتی روشن یا به رنگ کولا (نشانه وجود خون در ادرار)
• بوی غلیظ ادرار
• درد لگن در خانم ها – خصوصاً در قسمت میانی لگن و اطراف استخوان شرمگاهی

عفونت های مجاری ادراری ممکن است در بزرگسالان با بیماری ها یا مشکلات جدی دیگر اشتباه گرفته شوند.

 

انواع عفونت های مجاری ادراری

بسته به محلی از مجرای ادراری که دچار عفونت می شود ممکن است علائم و نشانه های مشخص تری بروز پیدا کنند:

 

محل عفونت	علائم و نشانه ها
کلیه ها (پیلونفریت حاد)	درد کمر و پهلو تب بالا لرز تهوع استفراغ
مثانه (سیستیت)	فشار لگنی ناراحتی در پایین شکم ادرار متناوب و دردناک خون در ادرار
میزراه (اورتریت)	سوزش ادراری تخلیه

 

دلایل

عفونت مجاری ادراری اغلب زمانی رخ می دهند که باکتری ها از طریق میزراه وارد مجرای ادراری شده و شروع به تکثیر در مثانه می کنند. گرچه ساختار دستگاه ادراری به گونه ای است که این مهاجمان میکروسکوپی را دور نگه دارد، با این حال گاهی این این مکانیسم های دفاعی موفق عمل نمی کنند.

اغلب عفونت های شایع مجاری ادراری عموماً در زنان اتفاق می افتند و مثانه و میزراه را تحت تأثیر قرار می دهد.

• عفونت مثانه: (سیستیت)

این نوع UTI معمولاً توسط اشریشیا کلای، نوعی باکتری که در دستگاه گوارش یافت می شود ایجاد می شود. هرچند گاهی اوقات باکتری های دیگری نیز موجب آن می شوند.

مقاربت جنسی ممکن است منجر به سیستیت شود اما این بدان معنی نیست که حتماً باید از لحاظ جنسی فعال باشید تا به آن دچار شوید. تمام زنان به علت آناتومی بدنشان در معرض خطر سیستیت قرار دارند؛ خصوصاً به علت کم بودن فاصله مقعد تا میزراه (افزایش احتمال انتقال آلودگی) و باز شدن مجرای ادراری به مثانه.

• عفونت میزراه : (اورتریت)

این نوع UTI می تواند هنگام انتقال باکتری های دستگاه گوارش از مقعد به میزراه رخ دهد. همچنین، به علت نزدیک بودن واژن به میزراه در زنان، عفونت های منتقله از راه جنسی مانند هرپس، سوزاک، کلامیدیا و مایکوپلاسما می توانند سبب بروز اورتریت شوند.

 

ریسک فاکتورها:

• آناتومی بدن زنان

زنان میزراه کوتاه تری نسبت به مردان دارند و این فاصله ای را که باکتری برای رسیدن به مثانه باید طی کند کوتاه می کند.

• فعالیت جنسی

زنانی که از لحاظ جنسی فعال هستند احتمال بیشتری برای ابتلا به UTI دارند. داشتن شریک جنسی جدید نیز این احتمال را افزایش می دهد.

• برخی روش های پیشگیری از بارداری

زنانی که از دیافراگم ها و یا عوامل اسپرم کش استفاده می کنند در معرض خطر بالاتری برای ابتلا قرار دارند.

• یائسگی

پس از یائسگی، کاهش گردش استروژن سبب تغییراتی در مجرای ادراری می شود که آن را بیشتر مستعد بروز عفونت می کند.

 

دیگر عوامل خطر عفونت های مجاری ادراری عبارتند از:

• ناهنجاری های مجرای ادراری

نوزادنای که با ناهنجاری هایی در مجرای ادراری متولد می شوند که به ادرار اجازه خروج نمی دهدو سبب برگشت ادرار به میزراه می شود، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به UTI هستند.

• انسداد در مجرای ادراری:

سنگ های کلیه و یا پروستات بزرگ شده می توانند سبب احتباس ادرار در مثاننه و افزایش خطر UTI شوند.

• سیستم ایمنی ضعیف:

دیابت و بیماری های دیگری که سبب اختلال در سیستم ایمنی می شوند میتوانند احتمال بروز UTI را افزایش دهند.

• استفاده از سوند:

افرادی که نمی توانند خودشان ادرار کنند و از یک لوله (کاتتر یا سوند) برای دفع ادرار استفاده می کنند ریسک بالاتری در ابتلا به UTI دارند. این شامل بیماران بستری در بیمارستان، افراد دچار مشکلات نورولوژیکی که کنترل ادرار را برایشان دشوار می کند و افراد ناتوان حرکتی (فلج) می شود.

• جراحی اخیر:

جراحی دستگاه ادراری یا معاینه ای از مجرای ادراری که نیازمند استفاده از ابزار پزشکی هستند هر دو می توانند احتمال رخداد یک عفونت مجرای ادراری را افزایش دهند.

 

عوارض و شکایات:

اگر به موقع و درست درمان شود، عفونت مجاری تحتانی ادراری به ندرت سبب ایجاد عوارض می شود. اما اگر درمان نشود، عفونت مجرای ادراری می تواند موجب پیامدهای جدی شود.

 

عوارض معمول UTI:

• عفونت های راجعه، خصوصاً در زنانی که دو یا بیشتر عفونت را طی شش ماه و یا چهار یا بیشتر را در یک سال تجربه می کنند.
• آسیب دائمی کلیه بر اثر یک عفونت حاد یا مزمن کلیوی (پیلونفریت) به علت UTI درمان نشده
• خطر بالاتر به دنیا آوردن نوزاد کم وزن یا نارس در زنان باردار
• تنگ شدن میزراه در مردان به علت اورتریت برگشت پذیر، با سابقه اورتریت گنوکوک
• سپسیس، یک عارضه کشنده عفونت مخصوصاً اگر عفونت از طریق مجاری ادراری به کلیه ها راه پیدا کند.

 

پیشگیری:

• مایعات زیاد خصوصاً آب بنوشید؛ تا هم ادرار رقیق تر شود و هم با افزایش دفعات ادرار باکتری ها از مجرا دفع شوند.
• آب زغال اخته بنوشید.
• پس از اجابت مزاج ، ناحیه واژینال یا مقعدی را از سمت جلو به عقب بشویید یا با دستمال خشک کنید تا از انتشار باکتری های مقعدی به واژن و میزراه جلوگیری شود.
• پس از مقاربت جنسی ادرار کنید. می توانید یک لیوان پر آب بنوشید تا به شستشوی باکتری ها از مجرا کمک کند.
• محصولات بهداشتی تحریک کننده مثل اسپری های دئودورانت ، پودرها و… استفاده نکنید.
• روش پیشگیری از بارداری خود را تغییر دهید. دیافراگم ها یا کاندوم های خشک یا اسپرم کش می توانند سبب افزایش رشد باکتری شوند.

 

 

Reference:

 Mayo Clinic: Urinary tract infection (UTI) – Symptoms and Causes