ویتامین ها مواد شیمیایی هستند که انسان توان ساخت آن ها را نداشته و باید حتما از طریق رژیم غذایی برای فرد تامین شوند تا سلامتی فرد حفظ شود. ویتامین ها به دو گروه ویتامین های محلول در چربی و ویتامین های محلول در آب طبقه بندی می شوند. ویتامین های محلول در چربی شامل ویتامین A، ویتامین D، ویتامین K و ویتامین E هستند.
ویتامین B1 در مواد غذایی متنوع و زیادی وجود دارد مهم ترین آنها مخمر، حبوبات، برنج و غلات صبحانه سبوس دار هستند . کمبود ویتامین B1 با بی اشتهایی و کاهش وزن همراه است و می تواند منجر به اختلالات زیر شود:
- بری بری : بیماری است که اعصاب را درگیر کرده و می تواند منجر به نارسایی قلبی شود.
- انسفالوپاتی ورنیکه : در این بیماری علائمی چون نیستاگموس (حرکات غیرارادی چشم ها) ، فلج چشم ها و گیجی اتفاق می افتد .
ویتامین B2 عمدتا در گوشت، ماهی، تخم مرغ، شیر، سبزیجات سبز رنگ و مخمر وجود دارد. کمبود این ویتامین علائمی همچون گلودرد، زخم و سوزش لبها دهان و زبان، ترک گوشه لب ها، زبان بنفش یا ارغوانی، اختلالات پوستی، زخم قرنیه و ترس از نور دارد.
ویتامین B3 در سبزیجات وغذاهای حیوانی وجود دارد. کمبود این ویتامین می تواند منجر به بیماری پلاگر شود که سه علامت مشخص دارد : اختلالات پوستی، اسهال و زوال عقل . در کشورهای پیشرفته و صنعتی، پلاگر در نتیجه مصرف زیاد الکل، بی اشتهایی عصبی و جراحی های کاهش وزن معده اتفاق می افتد.
ویتامین B5 به صورت عمده در زرده تخم مرغ، جگر، قلوه، بروکلی و شیر وجود دارد. کمبود این ویتامین بسیار نادر اتفاق می افتد با این وجود در افرادی که سوءتغذیه دارند دیده می شود . علائم کمبود آن شامل بی حسی در انگشتان و کف پا، احساس سوزش در پاها، افسردگی، خستگی، بی خوابی و ضعف است.
منابع غنی از ویتامین B6 گوشت، غلات سبوس دار، سبزیجات و مغزها هستند. کمبود این ویتامین هم به ندرت اتفاق می افتد . علائم کمبود آن شامل التهاب زبان، التهاب معده، ضعف، بی خوابی، التهاب دهان و افسردگی است.
بیوتین بطور گسترده در مواد غذایی متنوعی وجود دارد . بادام زمینی، بادام، پروتئین سویا، تخم مرغ، ماست و شیر بدون چربی از منابع این ویتامین به حساب می آیند. کمبود آن می تواند باعث اختلالات پوستی در اطراف چشم، بینی و دهان شود . کچلی و علائم عصبی نیز از دیگر نشانه های کمبود بیوتین هستند.
ویتامین C یکی از ویتامین هایی است که دارای نقش آنتی اکسیدانی می باشد . کمبود آن بیماری به نام اسکوربوت ایجاد می کند که علائمی همچون لثه های متورم و خونریزی لثه، از دست دادن دندان، خواب آلودگی، خستگی، دردهای مفصلی در پاها و زخم های پوستی دارد.
برای اطلاع در مورد ویتامین B12 و اسید فولیک روی این نوشته کلیک کنید.
Reference:Pazirandeh S.Burns DL.Seres D.Hoppin AG. Overview of water-soluble vitamins. Feb 2019