عوارض ناشی از سوءمصرف آنتی‌بیوتیک

آنتی بیوتیک ها داروهایی هستند که به فرد برای مقابله با عفونت های ناشی از باکتری ها کمک کنند. این داروها باعث از نابودی باکتری ها شده و در مدل های مختلفی وجود دارند از جمله قرص، پماد و تزریقی

آنتی بیوتیک ها برای درمان افرادی که عفونت های شدید باکتریایی دارند مفید واقع می شود ولی اغلب مردم بیش از حد از آن ها استفاده میکنند. این سوءمصرف می تواند باعث مقاومت باکتری نسبت به آنتی بیوتیک ها شده و دارو دیگر کارساز نباشد . به دلیل همین اختلال، روند درمان عفونت ها روز به روز با مشکلات بیشتری مواجه می شود . نگرانی بزرگ متخصصان سلامت این است که عفونت های باکتریایی دیگر به هیچ آنتی بیوتیکی پاسخ ندهند.

موارد کاربرد آنتی بیوتیک:

نکته بسیار مهم این است که آنتی بیوتیکها روی عفونت های ویروسی هیچ تاثیری ندارند.

بعضی از عفونت های شایع باکتریایی که با آنتی بیوتیک درمان می شوند:

• نوع خاصی از گلو درد
• عفونت ریه (پنومونی یا ذات‌الریه)
• عفونت مثانه
• عفونت های ناشی از مقاربت جنسی مثل سوزاک

 

مواردی که آنتی بیوتیک اثری در درمان ندارد:

• آنتی بیوتیک در درمان سرماخوردگی موثر نیست به دلیل اینکه سرماخوردگی توسط ویروس ایجاد می شود.
• آنتی بیوتیک در درمان آنفولانزا موثر نیست چراکه این بیماری توسط ویروس ایجاد می شود.
• آنتی بیوتیک در بیشتر موارد گلو درد موثر واقع نمی شود به دلیل آنکه گلودرد عموما توسط ویروس ایجاد می شود.
• آنتی بیوتیک در بیشتر موارد سینوزیت تاثیری ندارد چراکه سینوزیت عموما توسط ویروس ایجاد می شود. سینوزیت هایی که توسط ویروس ایجاد می شوند بعد از مدتی ممکن است به عفونت باکتریایی تبدیل شوند .
• آنتی بیوتیک برای درمان برونشیت حاد (عفونت راه های تنفسی) موثر نیست . اگر شما دچار برونشیت هستید و سرفه های خلط دار سبزرنگ دارید به این معنا نیست که دچار عفونت هستید.

اگرچه آنتی بیوتیک ها در درمان عفونت های ویروسی موثر نیستند، افراد اغلب بر این باورند که مصرف آنتی بیوتیک راه درمانی بیماری های ویروسی است . این به دلیل آن است که قبلا در مواجهه با این بیماری ها آنتی بیوتیک مصرف کرده و بهبود پیدا کرده اند در صورتی که بهبودی آن ها ناشی از آنتی بیوتیک نبوده است.

عوارض ناشی از مصرف نابجای آنتی بیوتیک :

1. عوارض جانبی این داروها: تهوع، استفراغ، اسهال، افزایش احتمال بروز عفونت های قارچی در زنان
2. حساسیت نسبت به دارو: بعضی داروها در برخی افراد ایجاد حساسیت می کنند . دامنه علائم حساسیت ناشی از دارو ممکن است از خارش و کهیر تا مشکلات جدی تهدید کننده زندگی را دربرگیرد.
3. مقاومت به آنتی بیوتیک: سوءمصرف آنتی بیوتیک ها در زمان اشتباه این فرصت را به باکتری می دهد که تغییر پیدا کند تا بعدا این دارو نتواند با آن مقابله کند. افرادی که مقاومت به آنتی بیوتیک دارند حتی برای عفونت های کوچک باکتریایی ممکن است در بیمارستان بستری شده تا تحت درمان با انواع مختلفی از داروها قرار گیرند. در برخی موارد خطر مرگ این افراد را تهدید میکند چراکه هیچ آنتی بیوتیکی در آنها موثر نیست.

• به دلیل موارد گفته شده سعی کنید هیچگاه خوددرمانی نکنید و تنها در مواردی از آنتی بیوتیک استفاده کنید که پزشک به شما تجویز می کند.
• برای پیشگیری از مقاومت به آنتی بیوتیک، در صورتی که پزشک تشخیص به عدم تجویز آن میدهد به اصرار از وی نخواهید برای شما آنتی بیوتیک تجویز کند.
• اگر آنتی بیوتیک برای شما تجویز شده است طبق دستور به طور کامل آن را مصرف کنید.
• آنتی بیوتیکی که برای شما تجویز شده را به فرد دیگری توصیه نکنید.

اگر پزشک آنتی بیوتیکی به شما تجویز کرده است که قبلا نتیجه بخش نبوده به او اطلاع دهید ولی یادتان باشد به این معنی نیست که این بار نیز برای شما نتیجه بخش نخواهد بود. به دلیل اینکه ممکن است باکتری های متفاوتی عامل بیماری شما بوده اند. مناسب ترین آنتی بیوتیک بستگی به باکتری ایجاد کننده بیماری دارد، نه به فرد بیمار.

Reference: Crowley K. Patient education: What you should know about antibiotics (The Basics). This topic retrieved from UpToDate on: Feb 26, 2019.